سندرم استکهلم یا گروگانگیری سازمانی چیست؟

طی چندین سال فعالیت در شرکت‌های مختلف، متوجه شدم کارفرمایان و مدیران رفتار متفاوتی دارند و روند منحصر بفردی برای کنترل کارمندان پیش می‌گیرند. مدیران برخی شرکت‌ها، کارمندانشان را تحت فشار قرار می‌دهند و کار حتی ممکن است به تهدید نیز برسد. با این حال جالب اینجاست که بسیاری از کارمندان این مسئله را قبول کرده و رفتار بد رییس را توجیه می‌کنند. گاهی دیده شده که کارمند باور دارد رئیس صلاحش را می‌خواهد و به همین دلیل از رفتار نامناسب و غیر حرفه‌ا‌ی او هم دفاع می‌کند. این مسئله، اتفاق عجیبی در مدیریت به شمار نمی‌رود و در واقع سندرم استکهلم نام دارد.

سندرم استکهلم چیست؟

سال ۱۹۷۳ میلادی، ۴ نفر در بانک شهر استکهلم گروگان گرفته شدند و این گروگان گیری ۶ روز به طول انجامید. پس از دستگیری مجرمین، مشخص شد که گروگان‌ها با آنها ارتباط حسی پیدا کرده‌ بودند و همدردی می‌کردند. داستان از این قرار بود که طی این ۶ روز، دو گروه با یکدیگر زندگی کرده و یکدیگر را بیشتر شناختند. در این حین به نوعی اصل ماجرا فراموش شد و گروگان‌ها حواسشان نبود که توسط مجرمین و برای اهداف شوم ‌‌آنها گرفتار شده‌اند. نمونه‌ی این اتفاق را می‌توانید در فیلم‌های Never Say Never Again، Die hard و King Kong مشاهده کنید.

در واقع سندرم استکهلم پدیده‌ای روانی است که طی آن گروگان‌ حس یکدلی، همدردی با گروگانگیر پیدا می‌کند. این حس وفاداری تا حدی پیش می‌رود که حتی فرد فراموش می‌کند گروگانگیر جان، مال و آزادیش را تهدید می‌کند. او کاملاً داوطلبانه خود را تسلیم خواسته‌های مجرم کرده و از او دفاع می‌کند.

این عارضه بعد‌ها توسط روانشناسی به نام فرانک اوخبرگ” تعریف و نامگذاری شد. بد نیست بدانید که به طور کلی ۸ درصد از گروگان‌ها به این سندرم دچار می‌شوند. در واقع این عارضه نوعی مکانیزم دفاعی به شمار می رود که پیشتر در مطلب مفصلی به توضیح آنها پرداخته‌ایم.

این سندرم در محل کار چه نشانه‌هایی دارد؟

این روزها‌، میزان ارزش گذاری هر فرد از شغل و موفقیت وی در آن نشات می‌گیرد. سندرم استکهلم سازمانی زمانی اتفاق می‌افتد که کارمندان برای مدتی طولانی در یک شرکت کار می‌کنند و به آن کمپانی وفادار می‌شوند. در این موقعیت، کارفرما از وفاداریشان سوءاستفاده کرده و با آن‌ها بدرفتاری می‌کند. نشانه‌های این پدیده را می‌تواند در شش مورد ساده خلاصه کرد؛

1. شما مدت زمان زیادی از روز را مشغول به کار در شرکت هستید.
2. رئیستان قهرمان تمامی رویا‌های شماست و او با لیاقت‌ترین فرد در محل کارتان به شمار می‌رود.
3. شما احساس می‌کنید زمان مناسبی برای رشد و تغییر فرا رسیده اما رئیس شما اهمیتی به این مسئله نمی‌دهد.
4. تمامی حرکات و رفتار شما به شدت کنترل می‌شود.
5. رییس یا همکاران با سابقه‌تر کاملاً آشکار و واضح شما را تهدید می‌کنند ولی شما آن را حس نمی‌کنید و دیگران به شما می‌گویند.
6. مدیر این حس را به شما تلقین می‌کند که اگر او نباشد، زندگیتان به مشکل می‌خورد و قادر به فعالیت نخواهید بود.

اگر چنین مواردی در محل کارتان رخ دهد، شما احتمالا اعتماد به نفس و عزت نفس پایینی خواهید داشت. به همین دلیل با اینکه می‌دانید کار اشتباهی است اما باز هم خود را با نظرات و خواسته‌های رئیس و همکارانتان وفق می‌دهید.

آیا ممکن است محل کارتان شما را گروگان گرفته باشد؟

بیاید روراست باشیم. بازار اوضاع خوبی ندارد و به علت نبود کار و شرایط سخت زندگی، اکنون بسیاری از کارفرمایان روند کاری طاقت فرسایی برای کارمندانش پیش می‌گیرند. بنابراین به عنوان یک کارمند بعد از خواندن نشانه‌های بالا، تصور می‌کنید که چنین مشکلی دارید.

مراقب انرژی خود باشید

چگونه کودکانمان را بدون داد و فریاد تربیت کنیم

سرمایه داری از منتقد احساسات, به مروج آن بدل شده است