در دنیای امروز همه چیز به سمت تخصصی شدن پیش می رود و روابط آدمها هم نیز تحت سلطه همین تکنولوژی دگرگون شده. انسان دیگر نمی تواند به تنهایی همه نیازهای خود را برطرف کند و لازم است در مسیر زندگی اش از متخصصین بهره گیرد. از این رو ما در منطق تصمیم گرفتیم تا تعریف دقیقی از روانشناسی و سلامت روان ارائه دهیم و مشخصه‌های شخصیت سالم را ذکر کنیم. این مسئله موجب میشود که متوجه شویم چرا پیشگیری بهتر از درمان است و انواع مختلف آن چیست. البته نباید نقش مهم خانواده در تامین بهداشت روانی را نادیده گرفت. دانستن تمامی این مطالب به ما می‌آموزد که چرا باید مهارت های زندگی را یاد بگیریم؟
تعریف دقیقی از روانشناسی و سلامت روان
اگر بخواهیم یک تعریف ساده و جامع از روانشناسی داشته باشیم، روانشناسی علم مطالعه رفتار و فرایندهای ذهنی
آدمی است. رفتار یعنی واکنش هایی که آشکار و قابل رویت هستند و فرایندهای ذهنی در ذهن رخ می دهد و به
صورت آشکار قابل دیدن نمی باشند.
یکی از شرایط ضروری و مهم برای رشد یک جامعه، وجود افراد سالم است. جامعه‌ای که به سلامت جسم و روان اعضایش توجه می کند، خود را به سمت پیشرفت و ترقی سوق می دهد. انسان های سالم در ابتدا زمینه رشد فردی را برای خودشان فراهم می کنند و بعد این رشد را در سطح اجتماعی منتقل می کنند یعنی مصداق همان اثر پروانه ای در جامعه.
سلامت روان
یکی از اصلی ترین و معتبرترین مراجع دنیا در زمینه سلامت، سازمان بهداشت جهانی (World Health Organization) است. این ارگان سلامت روان را بدین شکل تعریف می‌کند:
حالتی از سلامتی است که فرد در آن توانایی کافی و کامل برای ایفای نقش های روانی یا جسمی خود در جامعه و روابط بین فردی را دارد. همچین قادراست با تنش های زندگی روزمره مقابله کند و از حداکثر تواناییش بهره برد.»
بی شک سلامت روانی به معنای فقدان بیماری و مشکلات جسمی یا روحی نیست و قطعاً دلایل متعددی همچون عوامل محیطی، اجتماعی، فرهنگی، ی و اقتصادی بر سلامت روان تاثیرگذار می باشند.
مشخصه های شخصیت سالم:
در زندگی، معیار هایی برای ارزیابی سلامت روان وجود دارند که مختصرو کوتاه به آنها اشاره می کنیم:
- صداقت در گفتار و کردار: افرادی که بین نیت درونی با رفتار بیرونی شان هماهنگی بیشتری باشد از سلامت روانی بهتری برخوردارند. در غیر این صورت افراد انرژی روانی زیادی برای این عدم هماهنگی صرف می کنند و سلامت روانی خود را به خطر می اندازند.
- مهارت نه گفتن: افراد باید کارها را طبق رضایت درونی انجام دهند. توانایی نه گفتن یکی از مهم ترین عوامل است که افراد باید آن را تقویت کنند. تا در مقابل خواسته های غیر منطقی دیگران تسلیم نشوند.
- داشتن هدف در زندگی: فرد سالم در تلاش است که فلسفه زندگی‌اش را پیدا کند و در همین راستا اهدافش را شکل دهد. داشتن هدف درزندگی فرد را از پوچی و بیهودگی دور می کند. این مسئله باعث می شود فرد وقتش را برای امور غیر ضروری صرف نکند و برای زندگی یا اهدافش ارزش قائل شود.
- درک توانایی خود و دیگران: آگاهی از نقاط قوت یا ضعف به ما کمک می کند تا انتظاراتمان را در محدوده توانایی های موجود شکل دهیم و از خودمان یا دیگران در همان محدوده توقع داشته باشیم. انتظار بیش از حد باعث میشود عزت نفس پایین آمده و اعتماد به نفس کاهش بیابد.
پیشگیری بهتر از درمان است!
پیش تر ذکر شد، جامعه باید به سلامت روان و جسم اعضای خود توجه کند. پیشگیری جزئی اساسی از سلامت روان به شمار می‌رود. مفهوم پیشگیری را می توان این گونه تعریف کرد: پیشگیری عبارت است از مداخله سودمند و اندیشمندانه برای مقابله با شرایط آسیب زا قبل از آنکه منجر به آسیب یا اختلال شود و هدف آن حفظ
سلامت جسمی و روانی افراد است.
پیشگیری را می توان از دو منظر بررسی کرد:
1. موقعیت مدار 2. فردمدار
پیشگیری موقعیت مدار: در این زمینه متخصصان تلاش می کنند علل محیطی و موقعیتی رفتار غیر عادی را کاهش دهند یعنی در سطح جامعه شناسی به پیشگیری از آسیب میپردازیم.
پیشگیری فردمدار: در این زمینه بر توانایی های افراد برای مقابله با شرایط آسیب زا که منجر به رفتار ناسازگار می شود، تاکید می می کنند به عبارت دیگر آموزش و پرورش فردی در جهت کاهش آسیب های فرد صورت می‌گیرد.
پیشگیری را می توان در سه سطح انجام داد: پیشگیری اولیه، پیشگیری ثانویه، پیشگیری ثالثیه
پیشگیری اولیه: هدف این نوع پیشگیری حفظ سلامتی افراد و جلوگیری از بروز بیماری است. که با اقداماتی نظیر ارتقا سطح بهداشت عمومی، کاهش عوامل آسیب زا، افزایش کیفیت زندگی به دست می آید. این نوع پیشگیری از مهم ترین انواع آن به شمار می رود و شعار معروف آن ” پیشگیری بهتر از درمان است
پیشگیری ثانویه: هدف این نوع پیشگیری ، شناخت به موقع و درمان فوری و مناسب با بیماری ( اختلال) است. تشخیص به موقع باعث کاهش آسیب ها می شود و با مداخله موثر فرد می تواند از پیشرفت آن جلوگیری کند.
پیشگیری ثالثیه: هدف این نوع پیشگیری ، بازگرداندن تمام یا قسمتی از توانایی های از دست رفته فرد به شمار می‌رود. او بدین شکل می‌تواند کارایی از دست رفته خود را در جامعه به دست آورد. در واقع برنامه های این سطح از پیشگیری ” توانبخشی ” و جلوگیری از بروز مجدد بیماری ( اختلال) است. به طور مثال سازمان بهزیستی کشور باید در انجام این سطح از پیشگیری نقش بسزایی ایفا کند.
نقش مهم خانواده در تامین سلامت روانی
خانواده نقش مهمی در تامین سلامت روانی افراد دارد. زیرا اولین محیطی است که پایه های رشد کودک در آن شکل می گیرد. تفاهم و سازگاری و محبت موجود در خانواده در پرورش و تقویت اعتماد به نفس کودکان نقش بسیار مهمی ایفا می کند.
ریشه رفتارهای نابهنجار کودکان را باید در خانواده جست و جو کرد و آگاهی از وضعیت خانواده برای ریشه یابی علل رفتارهای نابهنجار حائز اهمیت است.
نکته ایی که در مبحث اهمیت دارد، آگاهی والدین از مهارت های زندگی و شیوه های صحیح فرزند پروری است.
چرا باید مهارت های زندگی را یاد بگیریم؟
یکی از موضوعات مهم در روانشناسی و مشاوره، مهارت های زندگی است. مهارت های دهگانه زندگی به شرح زیر است:
- مهارت خودآگاهی و موانع خودشناسی
- حل مسئله و تصمیم گیری
- هوش هیجانی | برای شرکت در آزمون هوش هیجانی روی لینک کلیک کنید.
- اعتماد به نفس
- مهارت نه گفتن و جرات ورزی
- تفکر خلاق
- تفکر انتقادی
- مهارت مقابله با استرس
- خشم و عصبانیت
- ارتباط موثر و مهارت های بین فردی
آگاهی از مهارت های زندگی به ما کمک می کند تا در موقعیت های مختلف زندگی مان، بهترین و موثرترین واکنش را نشان دهیم. در روابط خود بالغانه رفتار کنیم و بدون خشم و خشونت مسائل پیش آمده را حل و فصل کنیم.
نکته بسیار مهمی که باید اینجا ذکر شود این است که مهارت با دانستن و علم متفاوت است. به طور مثال یک نفر با خواندن کتابی راجع به شنا، فقط علمی به آن پیدا می کند اما شنا کردن نمی آموزد. دانستن این مهارت ها صرفا کافی نیست. بلکه باید در زندگی و در موقعیت های گوناگون به کارگرفته شود تا اثرات موثر آن را مشاهده کنیم.
های ,پیشگیری ,سلامت ,زندگی ,مهارت ,کند ,سلامت روان ,مهارت های ,های زندگی ,است که ,می کنند
درباره این سایت